Kunstenaar: Harry Schoonbrood
Locatie : Mauritspark
Wanneer men rijdend vanuit de Geleense Julianatunnel links aanhoudt langs het Mauritspark, richting Kampstraat rijdt ziet men rechts op de hoek aan de voet van het hoger gelegen glaspaleis van DSM een groot glasmozaïek, gevat in een massief bakstenen kader.
Ruim 53 jaar geleden werd dit kunstwerk geplaatst op de plek waar zich de weg splitst naar de voormalige staatsmijn Maurits en de Geleense wijk Lindenheuvel.
Het na 1987 gerenoveerd monument werd in 1953 door de Geleense burgerij als een verlaat jubileumgeschenk aangeboden aan de Staatsmijnen. Deze hadden namelijk in 1952 op grootscheepse wijze hun gouden bestaansjubileum gevierd en zich met geschenken tegenover Geleen en de regio ook niet onbetuigd gelaten.
Opdracht
Geleen had naar aanleiding van die feestelijkheden en als zetel van de nieuwe mijnstreek niet willen achterblijven. Uit de Geleense burgerij werd spontaan een comité gevormd, dat ging zorgen voor een waardig huldeblijk aan de jubilerende Staatsmijnen. De giften voor dit huldeblijk kwamen binnen, zodat al spoedig een kunstenaar werd aangetrokken om het idee in een concreet kunstwerk om te zetten. Het werd de Maastrichtse kunstenaar Harry Schoonbrood. Hij kreeg de opdracht om een glasmozaïek te scheppen, waarin de verbondenheid tussen de Geleense bevolking en de Staatsmijnen moest worden uitgedrukt.
Inspiratie
Na veel nadenken over het juiste motief kreeg Schoonbrood op een van zijn treinreizen naar het Noorden het goede idee te pakken. Bron van inspiratie was de toen net in aanbouw zijnde cokesfabriek Emma II te Beek, op de plaats van de voormalige Locatie Kunststoffen van DSM, waar thans de krakers van Sabic staan.
Schoonbrood zag toen de grote stukken akkerland die de landbouwers in de omgeving aan de nieuwe cokesfabriek waren kwijtgeraakt. Hij dacht op dat moment aan de offers die deze bevolkingsgroep had moeten brengen door de vestiging van de mijnindustrie. Met deze gedachte ging Schoonbrood aan het werk en voltooide het fraaie glasmozaiek, gevat in een in verschillende motieven gemetselde bakstenen omlijsting.
Motief
Op het eerste tafereel wordt het verleden in het bijzonder de boerenstand uitgebeeld in de vorm van een rustende landbouwer met een spade in de hand en een drietal korenschoven. Boven in het paneel zijn enkele mijngebouwen te zien, die de overgang van de landbouw naar de mijnindustrie symboliseren.
In het middenpaneel is het “heden” (anno 1953) uitgebeeld met de vestiging van een jonge welvarende mijnwerkersfamilie. Het op de achtergrond staande huis moet als een symbool worden gezien van de sociale voorzieningen in de toenmalige mijnstreek.
De mijnondernemingen zorgden destijds onder andere voor goede huisvesting van haar personeel. Het derde paneel stelt de toekomst voor, namelijk de”’blijde jeugd” van destijds, die door de mijnindustrie zonder zorgen voor de toekomst zouden opgroeien. Aan de bovenkant van het monument is eveneens in mozaïek de volgende spreuk te lezen:
De landman ploegt niet meer zijn voren
want wijken moest het wuivende koren.
Onder aan het kunstwerk is te lezen:
God blijve ons geven arbeidsvreugd
en schenke toekomst aan de jeugd.
Deze vier regels zijn uit de “gemengde gevoelens” die de mijn opriep bij prof.dr. Arthur Schrijnemakers, door hem verwoord op verzoek van de kunstenaar Harry Schoonbrood. Het geheel werd door de kunstenaar vervaardigd met vele duizenden kleine brokjes gekleurd glas. Slechts acht kleuren en tinten zijn in dit mozaïek verwerkt.
Het materiaal werd samengesteld bij de glasindustrie F. van Tetterode te Amsterdam onder toezicht van kunstenaar Schoonbrood.
Onthulling
Op zondag 28 juni 1953 was het zover: de plechtige onthulling en aanbieding van het kunstwerk aan de Staatsmijnen. Bij deze plechtigheid waren vele Geleense geestelijke en wereldlijke autoriteiten aanwezig. De Staatsmijnen waren vertegenwoordigd door hun directeurvoorzitter Wemmers, de directeuren Janssen en Van Aken en een aantal bedrijfsleiders van het Maurits‑complex. Vanzelfsprekend gaven ook het voltallige werkcomité “Huldeblijk Staatsmijnen” en kunstenaar Harry Schoonbrood acte de presence. Ook verschillende Geleense verenigingen waren met vaandel aanwezig bij dit gebeuren. De muzikale opluistering werd verzorgd door de harmonie Sint Augustinus uit Lutterade. Het was locoburgemeester in ’t Ven die bij afwezigheid van burgemeester van Banning de officiële onthulling verrichtte. Dit gebeurde door het verwijderen van de Nederlandse vlag die het monument bedekte. Hierna hield de voorzitter van het werkcomité, gemeenteontvanger Salden, een toespraak en legde de betekenis van het glasmozaïek uit. Hij bracht tevens lof en dank aan de kunstenaar.
Directeurvoorzitter Wemmers was de volgende spreker. Hij wees op de plaats waar het monument stond; de splitsing naar Maurits en SBB. Met het Stikstofbindingsbedrijf hoopte de Staatsmijnen namelijk aan de landbouwer te vergoeden, wat eerder door de mijnindustrie eraan was ontnomen. De laatste spreker was locoburgemeester in ’t Ven. Met het spelen van het Limburgs volkslied door harmonie Sint Augustinus werd de plechtigheid besloten.
Kunstenaar
Henricus Johannes Ludovicus Schoonbrood werd geboren te Maastricht op 28 juli 1898. Harry was leerling aan de Middelbare Kunstnijverheidschool en kreeg daar lessen van J.A. Postmes en H.C. Jonas. Hij was ruim dertig jaar toen hij in Amsterdam ging studeren aan de Rijksacademie, die onder leiding stond van R.V. Roland Holst. In 1934 keerde hij terug naar Maastricht.
Schoonbrood maakte studiereizen naar Duitsland, Frankrijk en vooral Italië. Hij schilderde, aqualeerde en tekende (met de pen) landschappen, stillevens, figuren en portretten.
Hij ontwikkelde zich tot een gerespecteerd glasschilder en monumentaal kunstenaar. Zijn wandschilderingen hadden vaak een religieus motief. Ook de toegepaste kunsten beoefende hij, met name glas-in-lood ramen en mozaïeken. Hij gaf les aan J.C.J.M. Dekker en H. Schifferstein. Als beeldend kunstenaar was hij ook lid van de Federatie van BBL “Scheppend Ambacht”en het Nederlands Kunstgenootschap. Toegepast werk van hem staat in Bloemendaal, Den Haag, Enschede, en Maastricht. Harry Schoonbrood is overleden in zijn geboorteplaats Maastricht op 10 november 1972.