Kunstenaar: Onbekend
Locatie: Augustinuskerk
In de Augustinuskerk staat op een console boven het rechter-zijaltaar een negentiende eeuws gipsen beeld van ongeveer een meter hoogte. Dit is waarschijnlijk van St.-Joseph, dat men in latere tijden – en dat is toch bijzonder – provisorische heeft veranderd in een St.-Corneliusbeeld. Dit gebeurde door een kruisstaf met een koordje tegen de opgeheven rechterhand te binden en door een hoorn in zijn linkerhand te monteren.
Het zo ontstane Corneliusbeeld draagt bijgevolg geen pauselijke gewaden en dus ook geen tiara ofwel een drievoudige gouden kroon met twee afhangende linten. Cornelius is gekleed in een albe met daarover heen een goudkleurige toga, die is afgebiesd met kruisjes.
Korte levensschets
Cornelius wordt beschreven als een uitstekend priester en een man met een goed en mild karakter. In het jaar 251, na de christenvervolgingen door keizer Decius, werd hij tot paus gekozen. Cornelius had tijdens zijn pontificaat te maken met verscheurdheid in de christelijke gemeenschap. In tegenstelling tot Novatianus ( de tweede tegenpaus tot dan toe) was hij voorstander van een soepele behandeling en milde boete voor christenen, die tijdens de vervolgingen tijdelijk hun geloof hadden verloren.
Cornelius riep in 251 een concilie bijeen te Rome, waar zestig bisschoppen aan deelnamen. Het belangrijkste besluit was dat Novatianus en zijn aanhangers uit de kerkelijke gemeenschap werden geweerd en buitengesloten. Tijdens nieuwe vervolgingen stuurde keizer Gallus paus Cornelius in ballingschap naar de stad Civitavecchia aan de Tyrrheense zee, ongeveer zestig kilometer van Rome. Hier is hij in 253 gestorven. Zijn lichaam werd bijgezet in de Lucinacrypte in de catacombe van Callistus te Rome.
Verering
De verering van de heilige Cornelius in Lutterade-Krawinkel is ouder dan de huidige parochiekerk van St.-Augustinus. Deze werd gebouwd in 1934 naar een ontwerp van de Roermondse architecten Jos en Pierre Cuypers.
Naast St.-Augustinus groeide Cornelius uit tot tweede patroon van de parochie. De devotie tot St.-Cornelius stamt waarschijnlijk van kort na de oprichting van de Augustinusparochie, mogelijk reeds vanaf 1862. In elk geval is er vanaf 1875 duidelijk sprake van een bijzondere verering met bedevaartskarakter. Doorgaans wordt de heilige afgebeeld met een hoorn in zijn hand, een toespeling op zijn naam (het latijnse cornus betekent hoorn). Andere attributen zijn de reeds vermelde kruisstaf en de pauselijke tiara. Soms houdt hij ook een zwaard in de hand, omdat hij volgens bepaalde bronnen zou zijn onthoofd. In werkelijkheid was Cornelius geen martelaar, maar werd hij verbannen.
Vroeger werd de heilige heel bijzonder aangeroepen tegen stuipen, kinkhoest, jicht en epilepsie en tegen ziektes van het hoornvee. Tegenwoordig wordt hij meer aangeroepen tegen stress, overspannenheid en andere psychische kwalen.
Op 16 september 1901 vond, na toestemming van de toenmalige bisschop van Roermond Joseph Drehmanns, de oprichting plaats van de Broederschap van de H. Cornelius. Het lidmaatschap kostte toen twaalf cent per jaar en het was toegankelijk voor alle gelovigen, ook van buiten de parochie. Deze regel geldt tot heden toe. Volgens opgave van pastoor J.P. Janssen schommelt het ledental van de broederschap tussen 125 en 150. Het aantal vereerders is natuurlijk vele malen hoger en komt behalve uit Geleen uit de heel regio, zoals Neerbeek, Stein, Elsloo, Beek en Spaubeek. Andere plaatsen in Limburg waar de heilige Cornelius bijzonder wordt vereerd, zijn onder andere het Sittardse Overhoven, Bocholtz, Borgharen, Heerlerheide, Meerlo, Posterholt en Schin op Geul.
In het Duitse Kornelimünster vlak bij Aken bewaart men de schedel en een arm van Cornelius in een zogenaamde sprekende reliekschijn. Hier komen ook in deze tijd op en rond zijn feest jaarlijks duizenden pelgrims. Een bezoek aan deze voormalige middeleeuwse abdijkerk is zeker aan te bevelen.
Op de feestdag van St.-Cornelius, 16 september, is er in de Augustinuskerk in Geleen-Lutterade, een plechtige Eucharistieviering en gedurende het hele octaaf krijgt men de gelegenheid om de Cornelius-relikwie te vereren.
Tot slot: het Geleense Corneliusbeeld is niet zozeer kunsthistorisch van belang, maar heeft veeleer een grote devotionele waarde.
De St.-Augustinuskerk is dagelijks opengesteld van 14.00 tot 16.00 uur.
Jo Kreukels